U Tibetu se religija i filozofija razvijaju u sklopu širenja budizma u Aziji. Prije dolaska prvih budističkih misionara u VIII v. vladajuća religija bon bila je gijsko-šamanističkog karaktera. Borba za prevlast između nje i budizma trajala je nekoliko vjekova. Tibetski budizam, tkz. Lamaizam, vezuje se za vadžrajnu, treću fazu u razvoju budizma, a integriše u sebe elemente tibetske tradicije i bona, poprimajući baroknu formu, sa složenim ritualima i bogatim panteonom čiji vrhunac predstavlja iskonski Adi-Buda. U Prvo vrijeme se zasnivao na misionarskim prevodima indijskih (Padmasambhava i Ataša) i Tibetskih tekstova (Marpa), a kasnije radovima samih Tibetanaca, od kojih je najznačajniji Cong-khapa. Najstarija sekta lamaizma je Njingmapa čijim se osnivačem smatra Padmasambhava; nešto mlađe su polureformisane sekte Sakjapa i Karjitpa; osnivači ove poslednje su Marpa i njegov učenik Milarepa; najmlađa je sekta reformisanog lamaizma koja se nadovezuje na Atašu i reformatora Cong-khapu. U XVI v. je reformisani lamaizam prenijet i u Mongoliju, zapadne djelove Kine, Turkestan i Sibir, i za njih je Tibet postao vjerska metropola. Prenijeti tekstovi su ostali na tibetskom, te je sve do XIX v. u Mongoliji tibetski bio važniji književni jezik od mongolskog. Uz složen lamaistički ritual razvila se bogata ikonografija (tanke), od koje su neke vrste slika (mandale) kompozicijom i koloritom privukle pažnju svjetskih autoriteta u oblasti likovnih umjetnosti. Lamaistička filozofija počinje sa Atišom (XI v.) i njegovim sledbenicima, koji se nadovezuju na učenja budističke filozofije prenijete iz Indije, ali razvijaju i vlastite ideje o preokupaciji s religijskim temama.
0 коментара:
Постави коментар